Diversiteit verrijkt, verbreedt, verdiept en inspireert!

Mijn verhaal is welkom op de openbare school!

Op onze school kan ik mezelf zijn en mijn stem laten horen.

Krachtige kernwaarden voor zelfbewuste openbare scholen

‘De nieuwe kernwaarden kunnen een vertrekpunt zijn voor openbare scholen, waar zij hun onderwijs op inrichten. Waarom doen we wat we doen? Hierin mogen openbare scholen zelfbewuster zijn.’ Op 9 juni werden de nieuwe kernwaarden van het openbaar onderwijs bekend. Jos Timmermans, bestuurder bij scholenkoepel Aves was betrokken bij de totstandkoming ervan.

Gelijkwaardigheid, vrijheid en ontmoeting zijn de drie kernwaarden van het openbaar onderwijs. Volgens Timmermans zijn ze gebaseerd op universele waarden. ‘Ik heb een katholieke achtergrond en ben nu bestuurder van zowel openbare, katholieke als protestants-christelijke basisscholen. Je ziet dat er veel gemeenschappelijk is in de waarden van deze zuilen. Iedereen wil dat kinderen omzien naar elkaar en in een betere wereld terechtkomen. De weg wáárlangs je dat doet, is afhankelijk van de grondslag. Voor openbaar onderwijs is het fundament dat het aan alle kinderen en alle gezindten ruimte geeft en iedereen welkom laat voelen. Deze kernwaarden maken dat zichtbaar.’

Duidelijk zijn

Timmermans vindt het bijzonder dat openbare basisscholen in onze maatschappij niet een groter aandeel hebben. ‘Waarom lukt dat niet? Dat is voor mij een uitdaging. De uitwerking is blijkbaar anders dan wat de bedoeling beoogt. Ouders voelen zich niet altijd aangesproken. Duidelijk zijn over wat je echt wilt en belangrijk vindt: het is openbare scholen de afgelopen jaren minder goed gelukt om dat voor het voetlicht te krijgen.’ Voor protestants-christelijke en katholieke scholen is dat op onderdelen ook vaak makkelijker, erkent hij. ‘Vanuit de christelijke tradities zijn er meer vanzelfsprekendheden. Er is al een duidelijke context, een gemeenschappelijke taal, leerlingen treffen elkaar ook vaker al buiten school bij activiteiten.’

Vertellen wat we wel doen

‘De nieuwe kernwaarden geven leerkrachten en directies handvatten om het verhaal van de openbare school naar ouders goed duidelijk te maken’, vervolgt Timmermans. ‘Heel vaak is het idee dat we in openbare scholen dingen niet doen. We moeten juist vertellen wat we wél doen. Bijvoorbeeld dat we aandacht besteden aan religie en levensbeschouwing. Dat we hierbij met elkaar op zoek gaan naar overeenkomsten en verschillen en dat we die herkennen en erkennen. We moeten veel meer bespreken en laten zien dat dit een onderdeel is van de identiteit van de openbare school. Dat was lang niet aan de orde, terwijl het juist de kracht zou moeten zijn.’

Richting

Naast het verhaal naar buiten, geven de kernwaarden ook richting aan wat je binnen de school doet, stelt hij. ‘Op onze scholen wil ik de kernwaarden aanreiken aan teams en directeuren om ze te gebruiken bij het maken van schoolplannen. Het geeft houvast, zorgt ervoor dat je werkt vanuit een gezamenlijke taal en je kunt er in pedagogiek op teruggrijpen. Als je als team voor elkaar krijgt dat je de kernwaarden als uitgangpunt hebt in al je handelen, levert dat duidelijkheid op. Ook bij de leerlingen. Bijvoorbeeld bij conflicten. Dan kun je de kernwaarden gebruiken. Wat vinden we hier ook alweer belangrijk? Oh ja, gelijkwaardigheid: iedere mening mag er zijn.’

Corona

Of neem deze coronatijd. Leerlingen zijn heel erg teruggeworpen geweest op zichzelf en hun gezin. Er kwam naar boven hoe belangrijk het sociale aspect van een klas is. Het verbaast mij enorm dat de politiek het vooral heeft over leerachterstanden. Voor onze leerkrachten is dat niet het eerste waar ze aan denken. Je moet nu vooral ook het gesprek voeren met kinderen over hoe het met ze gaat. Er zijn misschien wel mensen in hun omgeving overleden of ouders die hun werk zijn kwijtgeraakt. Aspecten die rekenen, geschiedenis en lezen in een ander perspectief plaatsen. De kernwaarden kunnen helpen om in gesprek te gaan hierover. Wat heeft deze periode voor kinderen betekend?’

Wat hij scholen aanraadt? ‘Ik zou dit echt aangrijpen om de kernwaarden een plaats te geven in schoolplannen en strategische beleidsstukken. Openbare scholen mogen zelfbewuster zijn. De kunst is om juist het karakter van de openbare school op één te zetten. Zo krijgen we het openbaar onderwijs op de kaart. De kernwaarden zijn je vertrekpunt en leiden tot keuzes in je onderwijs. Het maakt duidelijk waarom je doet wat je doet. Dat geeft stevigheid die je gaat terugzien in de school en daarbuiten.’

Stichting Aves is een samenwerkingsstichting die scholen voor primair onderwijs bestuurt en verbindt in de gemeenten Noordoostpolder, Kampen en Steenwijk. Dit zijn zowel openbare, rooms-katholieke, protestants-christelijke als samenwerkingsscholen.

Wij gebruiken functionele cookies om deze website goed te laten functioneren en analytische cookies om het gebruik van de website kunnen meten. Deze cookies gebruiken geen persoonsgegevens.