‘Het gaat in het DNA van de school zitten’
Stel je voor dat écht iedereen een stem heeft. Dat leerlingen, van jong tot oud, mogen meebeslissen over dingen die hen aangaan. Dat er een doelgerichte en samenhangende werkwijze is ten aanzien van het sociale klimaat en de cultuur binnen de school, waardoor er een veilige en verantwoordelijke gemeenschap ontstaat. Stel je voor dat deze school dan ook nog eens actief samenwerkt met belangrijke partners in de buurt, waardoor de omgang met elkaar herkenbaar is op plekken waar de leerlingen terugkomen na schooltijd. Dat leerlingen actief leren hoe zij hun steentje kunnen bijdragen aan de samenleving, vanuit een vreedzame, open, kritische houding. Utopie? Absoluut niet. Op veel openbare, vreedzame scholen is dit namelijk de normaalste gang van zaken. Op het kernwaardencongres op 4 november vertelt Mirjam van der Ven, programmaleider Vreedzame School CED-Groep, daar meer over tijdens een interactieve workshop.
De Vreedzame School is een landelijk programma voor burgerschap en sociale competenties dat al zo’n twintig jaar bestaat. Kinderen en jongeren (van kinderopvang tot en met voortgezet onderwijs) leren over democratie door samen beslissingen te nemen en conflicten op te lossen. Inmiddels zijn er al meer dan 1000 Vreedzame Scholen actief. Van der Ven: ‘De Vreedzame School stelt scholen in staat om een bijdrage te leveren aan de sociale en maatschappelijke opvoeding van leerlingen. Die burgerschapsvorming vindt echter overal plaats, niet alleen op school. In alle contexten waar kinderen en jongeren zich begeven, worden zij gevormd. Om samenhang tussen die pedagogische contexten te bevorderen, door aan te sluiten bij wat leerlingen op school meekrijgen op het gebied van democratisch burgerschap werken we samen met De Vreedzame Wijk van Stichting Vreedzaam.’
Democratie kun je leren
Zelf zet Van der Ven zich gepassioneerd in voor goed en betekenisvol onderwijs voor alle leerlingen. ‘Democratie kun je leren’, zo stelt zij. ‘Binnen De Vreedzame School wordt er in alle leerjaren wekelijks een Vreedzame School-les gegeven en wordt er een cultuur neergezet waar de hele school aan bijdraagt. Het gaat in het DNA van een school zitten en werkt als een olievlek. Wij merken ook dat het scholen vaak rust en structuur brengt. Leerlingen gedragen zich rustiger en verantwoordelijker, gaan respectvoller met elkaar om, houden zich beter aan afspraken, hebben minder conflicten, verwoorden zaken beter en laten zich beter aanspreken.’
Van mediatoren tot ‘vreedzaam vechten’
De Vreedzame School streeft naar de school als democratische gemeenschap, waarin leerlingen en leraren op een positieve manier met elkaar omgaan en conflicten constructief oplossen en waarbinnen de leerlingen verantwoordelijkheid krijgen. Zo worden bovenbouwleerlingen (uiteraard via democratische besluitvorming) opgeleid tot ‘mediatoren’. Herkenbaar aan hun mediatorenhesjes, lopen zij rond over het schoolplein en lossen zij conflicten tussen andere leerlingen op. Ook zijn er in alle klassen groepsvergaderingen, bijvoorbeeld over wie wanneer het voetvalveld mag gebruiken of over het thema van het volgende schoolfeest. ‘De school is bij uitstek een democratische oefenplaats waar leerlingen om leren gaan met een verscheidenheid aan mensen en dus meningen. Daar hoort ook bij dat ze ‘vreedzaam leren vechten’ en voor elkaar op durven komen. Als leerlingen, professionals en ouders op vreedzame wijze leren omgaan met wrijving, dan groeit verdraagzaamheid in de samenleving.’
Laat de kernwaarden tot leven komen
De Vreedzame School draagt in hoge mate bij aan het sterker neerzetten van de identiteit van openbare scholen. Open staan voor ‘het andere’, vanuit verbinding op zoek naar verschillen en daar op een acceptabele manier mee om leren gaan, je steentje leren bijdragen aan de samenleving – het zijn allemaal thema’s die voor zowel De Vreedzame School als openbare scholen belangrijk zijn. ‘Binnen De Vreedzame School is omgaan met diversiteit een van de belangrijkste pijlers,’ zo stelt Van der Ven. ‘De school is een van de plekken in de samenleving waar mensen van verschillende komaf elkaar ontmoeten, waar diversiteit gevierd wordt. Wil je samen toekomst hebben? Zorg ervoor dat je daar waar we elkaar tegenkomen, we actief kunnen verbinden met elkaar. En de openbare school, waar iedereen uit de samenleving welkom is, is bij uitstek de plek waar dat kan. Laat de kernwaarden van het openbaar onderwijs tot leven komen met De Vreedzame School!’
Op 4 november geeft Van der Ven een interactieve workshop tijdens het kernwaardencongres Wat is jouw verhaal?! In het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. In haar workshop relateert zij de visie en werkwijze van De Vreedzame School aan maatschappelijke ontwikkelingen en wetgeving en is er ruimte voor dialoog. Deelnemers aan de workshop krijgen na afloop een gratis hand-out mee met achtergrondinformatie en concrete ideeën voor in de praktijk, zowel op school- als klasniveau.
Wil je erbij zijn? Meld je dan snel aan.
Meer informatie over De Vreedzame School: www.devreedzameschool.nl
Aanmelden
Wil je weten hoe de kernwaarden kunnen helpen om je school zichtbaarder te maken? Meld je aan voor het congres!